علل و عوامل بیکاری

 بطور کلی علل و عوامل بیکاری در کشورمان را می توان در موارد زیر خلاصه نمود:

- تحریم ها

تحریم های اعمل شده علیه کشورمان البته به اشکال مختلف در افزایش بیکاری و حداقل، عدم مهار این معضل، موثر بوده است اما شاید بتوان افزایش قیمت مواد اولیه تولید را نتیجه مهم تحریم ها دانست که بطور مستقیم بر پدید بیکاری گسترده، موثر بوده است.

- واردات بی رویه و حمایت نکردن از تولید و صنعت داخلی

ارائه مجوزهای فراوان در بخش های مختلف برای واردات بی رویه و عدم حمایت بانکی در تامین نقدینگی و سرمایه در گردش واحدهای تولیدی را از عوامل مهم موثر بر بیکاری گسترده باید دانست.

- رشد جمعیت در طول سی سال گذشته و عدم تمهیدات کافی برای اشتغال

 براساس گزارشات، به طور سالانه ۵۰۰ تا ۶۰۰ هزار نیروی کار جدید وارد بازارمی شود، بدون آنکه فرصت شغلی جدیدی در این مدت خلق شود و به این ترتیب هر سال ۵۰۰ تا ۶۰۰ هزار نفر به جمعیت بیکاران ایران افزوده می شود.

- رشد پایین اقتصادی‌

پایین بودن رشد اقتصادی کشور عامل مهمی در بالا بودن نرخ بیکاری در ایران عنوان می نمایند. برای جذب تمامی متقاضیانی که هر سال وارد بازار کار می‌شوند، لازم است رشد اقتصادی ایران حداقل به هشت درصد برسد. این درحالیست که نرخ رشد اقتصادی کشور در سال ۱۳۸۸ تنها ۲ در صد بوده که در پایان دولت احمدی نژاد(یعنی سال 92) این آمار به 6صدم منفی رسیده بود و با مساعی مختلف دولت تدبیر و امید، اخیرا در حال گذر از صفر درصد می باشد.

گفتنی است، با توجه به دولتی بودن اقتصاد ایران، حجم عمده‌ای از سرمایه‌ها به سمت صنایع سرمایه‌بر مثل نفت و گاز، فولاد، پتروشیمی و صنایع نظامی سوق داده می‌شود و این امر باعث بی‌توجهی دولت به پروژه‌های کارآفرین و در نتیجه بالا رفتن نرخ بیکاری شده است.

- افزایش تعداد دانشجویان‌

دولت ایران(و بخصوص دولت مهرورز) طی بیش از یک دهه گذشته، با هدف کنترل سیل جوانان جویای کار به بازار کار، سعی کرده است تا فضاهای دانشگاهی را گسترش داده و حرکت این سیل عظیم به سمت دنیای بیکاران را کند نماید. این درحالیست که سیاست مذکور، سیاستی غلط بوده و تنها مسکنی مخرب محسوب می گردد. چراکه تقاضای کار را اولا: فقط چندسالی به عقب می اندازید. و ثانیا: موجی از بیکاران دارای تحصیلات عالیه با توقعات بالا را به جامعه تحویل می دهد و جالب اینکه تحصیلات عموم ایشان نیز مورد نیاز جامعه نبوده و درعین حال، سرمایه های ملی وافری نیز برای تحصیلات ایشان به هدر رفته است!!!
ضعف سیاستگذاری، ضعف سیستم آموزشی و نبود فرصت‌های مناسب شغلی، مجموعا دست به دست هم داده است تا در حال حاضر بسیاری از جوانان تحصیلکرده به مشاغلی غیرمرتبط با آموزش خود از جمله رانندگی تاکسی یا خرید و فروش و واسطه گری روی آورند.

- اشباع دستگاه‌های دولتی‌

پر شدن ظرفیت جذب نیرو در دستگاه‌های دولتی عامل دیگر در افزایش بیکاری معرفی شده است. به دنبال پیروزی انقلاب اسلامی و به ویژه پس از پایان جنگ افزایش تعداد حقوق‌بگیران دولتی در دستور کار دولتمردان ایران قرار گرفت.اکنون از یک‌سو ظرفیت جذب نیرو در دستگاه‌های دولتی به نهایت خود رسیده و از سوی دیگر بار مالی سنگینی در اثر جذب نیروهای بیش از اندازه بر دولت ایران تحمیل شده است. 

علیرغم همه اینها، دولت گذشته در روزهای پایانی کار خود، برای موج عظیمی از متقاضیان کار، تعهد استخدامی ایجاد نموده درحالیکه هیچ محل پرداخت و ردیف بودجه ای برای دستمزد هنگفت آنها وجود ندارد. همچنین، اعلام گردیده که قریب به 60 درصد از استخدامی های گسترده در دولت گذشته، بدون هرگونه ضابطه ای صورت گرفته است